ب) برخي چنين اعتراض ميكنندكه قرآن كريم براي تمام انسانها كتاب هدايتاست. لذا هر فرد حق دارد كه مطابق فهم و برداشت خود از قرآن بهره ببرد و نمي توانشرح و تفسير قرآن را در انحصار افراد خاصي دانست، اين اعتراض نشأت گرفته از احساساتو عدم درك حقيقت امر است. بدون شك قرآن كريم براي تمام انسانها ماية هدايت است. امااين دليل نمي شودكه هر فرد غير ماهري بتواند از قرآن قوانين دقيق و مسائل مهمكلامي، فقهي و غيره را استنباط نمايد بدون اين كه داراي صلاحيت لازم براي اين كارباشد. به عنوان مثال اگر يكي از متخصصان حقوق، فلسفه يا پزشكي، كتابي در رشته تخصصياش تاليف كند مسلم است كه هدف او فايده رساندن به همه انسانها است. حال اگر كسي كهحتي از مبادي اين علوم آگاهي كافي ندارد، اعتراض نمايد كـه اين كتابهـا كـه براياستفاده و بهره مند شدن عموم نوشته شده، چرا حقوقدانان، فيلسوفان و پزشكان حق نوشتنو حق اظهار نظر در اين زمينه ها دارند و اين حق را در انحصار خود در آورده اند درمورد نارسايي فكري و عدم درك چنين انساني چه مي توان گفت؟!
واقعيت اين است كهكتابهايي كه در هر علم و فن نگاشته شـده ، براي فايده و بهره مند شـدن همه مردمنوشته شده است. اما بهره مند شدن از علوم دو روش دارد: يكي اين كه انسان علوم وفنون را از اساتيد و متخصصين فرا گيرد و در اين زمينه به حدكافي تلاش نمايد و وقتصرف كند. دوم اين كه اگر خودش نمي تواند علم فرا گيرد از ميان كساني كه بيش از همهدر ميادين علمي تلاش كرده اند، يكي را برگزيند و با اعتماد بر او تفسير و تشريحش رابپذيرد. علاوه بر اين دو راه، اگر انسان راه سومي را انتخاب كند، هم بر خودش و همدر حق آن علم ظلم كرده است. دقيقآ عين همين وضعيت درباره قرآن و سنت صادق است. اينها اصول و ضوابط منطقي و معقولي هستندكه دربارة همه علوم و فنون صادق هستند. آيادر دنيا فقط قرآن و سنت است كه معاذالله چنان بي صاحب شده اند كه براي استنباطمسائل آن نيازي به اهليت و شايستگي نيست؟ و هركس بتواند هر نوع ظلمي در حق آن روادارد؟

دومين انحراف عظيميكه درباره تفسير قرآن وجود دارد، اين است كه برخي افراد مطابق سليقه و افكار خودمطالبي را انديشيده، سپس براي توجيه افكار و ادعاهاي خويش سعي ميكنند آن را با آياتقرآن تطبيق دهند. چنانكه علامه ابن تيميه دركتاب اصول التفسير به تفصيل در اينزمينه سخن گفته است.
درگذشته فرقه هاي باطل و ظاهر پرستي كه از فلسفه يونانمرعوب شده بودند، دست به چنين اقدامات انحرافي زده اند و با تغيير مفاهيم قرآن، سعيداشتند قرآن را مطابق سليقه و فكر خود تفسيركنند در صورتيكه چنين رويه اي اصلاًمنصفانه نيست ، خصوصاً درباره قرآن كريم اتخاذ چنين شيوه اي ظلمي عظيم است ، زيراقرآن كريم هر جا خودش را به عنوان كتاب «هدايت» معرفي كرده است به اين معنا است كههركس راه گم كرده باشد، قرآن او را به منزل مقصود راهنمايي خواهد كرد. پس براي بهدست آوردن هدايت از قرآن كريم هر فرد بشر ناچار است كه خود را همانند كسي تصورنمايد كه راه رسيدن به منزل را نمي داند سپس به خودش بقبولاند هر راهي را كه قرآنمعرفي ميكند، همان ماية رستگاري و نجات من است، خواه عقل آن را در كند يا نه ، واگر عقل و خرد من كافي بود مراجعه به قرآن چه ضرورتي داشت.
بر عكس اگركسي بهافكار و انديشه هاي خود قانع باشد و قرآن را با عينك نظريات خود بخواند، معنايش ايناست كه اوكتاب مقدس الله تعالي را براي به دست آوردن هدايت نمي خواند بلكه برايتاييد افكار و نظريات شخصي خود مي خواند. كسي كه به عقل و فكر خود تا اين حد اعتماددارد و نمي خواهد فكر او خادم قرآن قرار گيرد بلكه نعوذ بالله مي خواهد قرآن راخادم عقل و خواهشات خود قرإر دهد، روشن است كه چنين فردي از نعمت هدايت محروم خواهدشد و هرگز به مقصود حقيقي )الله تعالي) نخواهد رسيد و در گرداب انحرافات فكري خودپيوسته فرو خواهد رفت.  تعالي در خصوص چنين افرادي مي فرمايد:
 يُضِلُّ الله بِهِ كَثِيراً وَيَهْدِي بِهِ كَثِيراً ) البقرة:26)
« الله تعالي به وسيله (قرآن) بسياري را منحرف مي سازد و بسياري را هدايت مي بخشد.«
لذا بهترين روشبراي كامل كردن هدايت از قرآن اين است كه انسان ذهن خود را از افكار و نظريات شخصيخالي ساخته و با رعايت شرايط و ضوابط مورد نياز به قرآن مراجعه نمايد و اگر استطاعتچنين كاري را ندارد به جاي اين كه شخصاً وارد وادي تفسير قرآن شود، سالم ترين راهبراي حصول هدايت اين است كه بر تفسير كساني اعتماد كند كه عمر خويش را براي اين كارصرف كرده اند و در تقوا و اخلاص و بينش علمي سر آمد ديگران بوده اند.

علم تفسير، گرچه از زمرة علومي است كه حصول آن ماية عزت و شرافت براي انسان است، اما قدم نهادندر وادي آن بسيار خطر آفرين است .زيرا اگر انسان ، آيه اي از قرآن را اشتباه تفسيرنمايد، به اين معنا است كه به الله تعالي سخني را نسبت داده كه آن را نفرموده است ومسلم است كه چنين تفسيري جزو انحرافات بزرگ است.كساني كه بدون در نظرگرفتن شرايط وضوابط مورد نياز، به تفسير قرآن مـي پردازند گر چـه تلاش زيادي ميكنند، امـا باز همدچـار خطاهاي فاحشي مي شوند.لذا مناسب است در اينجا به بررسي ( برخي از مهمترين)عواملي بپردازيم كه انسان را به سوي انحراف در تفسير قرآن ميكشاند:
1 ـ عدمشايستگي و توانايي:
امروز اين عامل باعث هرج و مرج شديدي در فهم معاني قرآن شدهاست و افرادي تنها با يادگيري زبان عربي خود را عالم به قرآن دانسته و چنين ميپندارند كه هر گونهبه ذهنشان رسيد مي توانند قرآن را تفسير نمايند .در صورتيكه آنچهقابل تامل است اين است كه هيچ علمي از علوم دنيا اينگونه نيست كه تنها با فرا گرفتنزبان آن علم بتوان در آن مهارت حاصل كرد ؛ و چنين چيزي سابقه نداشته كه يك نفرمثلاًبه خاطر تسلط بر زبان انگليسي، مدعي شودكه تنها با مطالعة كتابهاي پزشكي ، پزشك شدهو يا با مطالعة كتابهاي مهندسي، مهندس شده و يا با مطالعة كتابهاي حقوق، حقوقدانيتوانا شده است.
هر شخصي مي داند كه فقط با فرا گرفتن زبان و تنها با مطالعه نميتوان علوم و فنون مختلف را كسب كرد، بلكه براي كسب هر علمي نياز به كوشش و تلاشيمستمر در طي ساليان متمادي است؛ با اين كيفيت كه چنين فردي زير نظر اساتيد مجرب ومتخصص در آموزشگاههاي بزرگ و معتبر حضور يافته و مراحل و امتحانات مختلف را پشت سرنهد و پس از فرا گيري علوم نظري و مباحث تئوريك، براي مدت مديدي به تجربه علمي آنزير نظر كارشناسان بپردازد ، آنگاه مي توان او را كارشناس ابتدايي اين علومدانست.
وقتي علوم و فنون دنيوي چنين وضعيتي دارند، آيا علم مهمي مانند تفسيرقرآن، تنها با فراگرفتن زبان عربي بدست مي آيد؟ مسلم است كه نه! بلكه براي آشناييبا تفسير قرآن، نياز به معلومات علمي وسيع و گسترده اي مي باشد. زيرا قرآن همانندديگركتابها نيست كه مطالب هر موضوع يكجا و به صورت متوالي ذكر شده باشد، بلكه برخلاف ديگركتابها ، قرآن از يك اسلوب ويژه و ممتاز برخوردار است ، اينگونه كه برايفهميدن يك آيه لازم است قرائتهاي مختلف آيه و ابعاد گوناگون آن و ساير آياتي كه دراين موضوع وجود دارد، كاملاً مورد نظر قرار گيرد.  

از مطالعه تاريخ اسلام چنينبر مي آيد كه بسياري ازگروهها و افراد به خاطر عدم آشنايي با شيوه هاي استفاده ازقرآن، هنگام بهره گرفتن از قرآن، دچار انحراف شده اند. برخي افراد تنها با آموختنزبان عربي و اطلاعات سطحي از دين به تفسير قرآن پرداخته اند و برخي ديگر مطالب بياساسي را مطابق سليقه و افكار خود انديشيده و سپس سعي كرده اند آيات قرآن را باتفسير به راي با مقصود خود تطبيق دهند و برخي ديگر به دليل مرعوب شدن و تأثيرپذيرفتن از نظريات عقلي و فلسفي عصر خويش سعي نموده اند مفاهيم قرآن را با تحريف وتأويل و قطع و برش با افكار و آراي فلسفي زمان تطبيق دهند و گروهي ديگر به دليل عدمآشنايي با موضوع مورد بحث ، به استنباط مسايلي از قرآن پرداخته اند كه از موضوعخارج است.
در خصوص چنين افرادي رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم فرموده اند: «من قال في القرآن برأيه فاصاب فقد أخطأ» اگركسي با رأي و نظر شخصي خود در تفسيرقرآن نظر بدهد و تفسيرش مطابق واقع قرار گيرد ، بازهم خطا كرده است.
علامةفرزانه استاد محمد تقي عثماني در بخشي از كتاب ارزشمند خود « علوم القرآن » بحثمفصلي را به اين موضوع اختصاص داده اند كه مختصري از آن ترجمه شده و خدمت قرآنپژوهان گرامي تقديم ميگردد .به اميد اين كه راهنما و راهگشاي آنان در استفاده اصوليو هر چه بهتر از قرآن كريم گردد.

استاد گرامی، عبدالله بنعبدالرحمان جبرین (سلمه الله)

السلام علیکم و رحمه الله و برکاته و اما بعد :
بعضی از برادران مسلمان تجارب ما در تعویذ را که هیچ تعارضی با شرع ندارد،مردود میشمارند در حالی که در حدیث پیغمبر(ص) آمده که : «اعرضوا علیّ رقاکم...»تعویذهایتان را بر من عرضه کنید، در صورتی که مرتکب شرک نشود ایرادی ندارد. در اینحدیث : «رقاکم» یعنی «تجربه‌های خودتان در تعویذ.
تجربه‌های این جانب بربزرگوارانی چون : شیخ عبدالعزیز ابن باز، شیخ ابن عثیمین، شیخ عبدالمحسن عبیکان و ... و نیز بر جنابعالی عرضه شده و - الحمدالله - مورد تأیید واقع شدهاست.

قرآن درمانی بنده به دو طریق انجام میگیرد :
-1خواندن قرآن با نیت تنگکردن عرصه بر شیطان گمراه مسلط بر بیمار و بعد از آن شناسایی چشم زننده از طریقپرسیدن از خود بیمار، بعد از آن از عرق بدن و یا آب دهان چشم زننده مقداری تهیهو با آن بیمار را شست و شو می دهیم و از آن به او می‌نوشانیم تا به اذن خداشیطان را از او دور گردانیم و شفا یابد. حدیث ابوهریره ناظر به این طریقه مداواستکه : «چشم زدن حقیقت دارد و حضور شیطان و حسادت انسان باعث آن می‌شوند». و تجاربنیز مؤید این طریقه بوده و این امر بر شما پوشیده نمانده است.
قرائت قرآن بانیت شفای بیمار از همه بیماریهای روحی و جسمی، چرا که خداوند می‌فرماید :
وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ
و کلمة «شفا» عام بوده وقید نخورده است. همچنین جبرئیل به هنگام تعویذ پیغمبر(ص) فرمود : «بسمالله، بیماریرا از تو دور و تو را در برابر هر دردی، شفا میدهد.»
آنانکه تعویذ در چشم زدن وتب کردن را جایز دانسته و به حدیث پیغمبر در این باره استناد میکنند که «تعویذ جزدر چشم خوردن و تب کردن نیست»، فهم درستی از این حدیث ندارند، زیرا مراد حدیث ایناست که بالاتر از مداوای چشم خورده و تب کرده تعویذی نیست.
این افراد تجاربغیرمخالف شرع در عرصه تعویذ را به این دلیل رد می‌کنند که گمان می‌برند این کار بهسحر می‌انجامد، به همین دلیل مخالف مداوا از طریق دمیدن در آب و مداوا با درخت کنارهستند، بلکه بعضی از این افراد در انکارشان افراط کرده و با حجت سد ذرایع، گذشتگان- سلف صالح - این امت مثل امام احمد، ابن تیمیه و ابن قیم - رحمهم الله - را به خاطرانجام تعویذ زیر سؤال میبرند همچنانکه مؤلف کتاب «النذیرالعریان» این مطلب را ذکرکرده است.
ولی این کار باعث بی‌توجهی به قدرت شفابخشی قرآن و عیبگویی علماست و هرامتی که عیبگویی علمایش را پیشه سازد هلاک میگردد.
از شما میخواهم این مسأله راتوضیح بفرمایید.
و فقکم الله و رعاکم و سدد خطاکم و صلی الله علی نبینامحمد.
فرزندتان : عبدالله محمد سدحان

***

نص فتواي شيخ علامه عبدالله ابنجبرين

برادر گرامی، جناب عبدالله سدحان!
و علیکم السلام و رحمه الله وبرکاته و اما بعد :
بنده نیز موافق شیوخ گرامی بن باز، ابن عثیمین و ابن عبیکانهستم. و میگویم این تجارب - به اذن خدا - سودمند بوده و لازم نیست هر تعویذی منقولاز پیغمبر(ص) باشد بلکه به مقتضای ظاهر حدیث مشهور در این باره، هر تعویذی کهتأثیرگذار بوده و شائبه شرک در آن نباشد، جایز است، و فرقی نمیکند که تعویذ برایچشم خوردن انجام شود یا جنون و یا هر بیماری دیگری، به این شرط که از کلام نامفهوم،طلسم، حروف مقطعه و امثال آن خالی باشد.
بنابراین به کار خودتان به همان شیوهسابق ادامه بدهید و از برکت خدا بهره بجویید، خداوند با شماست و از اعمالتاننمی‌کاهد و جزاکم الله خیراً.
و صلی الله علی محمد و آله و صحبه وسلم

شیخ عبدالله بن عبدالرحمان جبرین، 2/1/1416 ه .

آفریدگاری را می ستاییم کهزنده و قائم به ذات است، باقیست و غیر او فانی، آسمان را آفرید و آن را با ستارگانزینت داد، زمین را با کوه ها محکم کرد با قدرت و توانایی خود جسم ها را شکل داد،سپس آنها را میراند و وجود آنها را از هستی محو کرد.

در روز قیامت در شیپوردمیده و مرده ها زنده می شوند. گروهی به نعمت های بهشت می رسند و گروهی به سوی آتشبسیار سوزان جهنم کشانده می شوند. درهای آن که بخش های مختلف دارد از هر سو بهرویشان گشوده می گردد. روزی که عذاب از بالای سر و زیر پاهایشان آنها را فرا میگیرد. هیچ یک از آنها مورد ترحم قرار نمی گیرند.

گواهی می دهم که خدایی جزالله نیست، شریکی ندارد و گواهی می دهم که محمد بنده و رسول اوست. کسی که آفریدگاربه وسیله دین، او را بر ایرانیان و رومیان چیره ساخت. درود و سلام بر اهل بیت واصحابش و کسانی که به نیکی راه او را ادامه می دهند.

برادر مسلمانم، اللهتعالی در کتاب خود ما را از دوزخ برحذر داشته و از انواع عذاب آن که جگرها را کبابو دلها را تکه تکه می کند، آگاه ساخته است. خداوند متعال به خاطر لطف و مرحمتی کهنسبت به ما ارزانی داشته خواسته است با آگاه ساختن و برحذر داشتن ما را بیشتربترساند و چشم ما را نسبت به آن باز کند؛ پس بشنوید درباره انواع عذاب هایی که درکتاب خداوند و سنت رسول او (ص) ذکر شده است:[به سوی پروردگار خود برگردید و تسلیماو شوید پیش از آنکه عذاب ناگهان به سوی شما حمله کند که در آن صورت دیگر کمک ویاری نشوید].( زمر/54)

سپاس و ستایش مخصوص ذاتپاکی است که صالحات به لطف او تکمیل می گردند. پروردگار مهربانی که حفظ قرآن کریمرا برای شمار زیادی از برادران و خواهران پاک و مؤمن میسر کرده است و وعده آسان شدنحفظ کتاب خدا و تکرار آن را در میان این از برادران و خواهران به چشم خود نظارهکرده ایم. بشارتی که در آن فرمود: "و لقد یسرنا القرآن للذکر فهل من مدکر" (بهتحقیق، قرآن را برای یاد کردن آسان نموده ایم، آیا ذکر کننده ای هست؟)

برادرو خواهر گرامی ام!
اکنون که خداوند متعال حفظ (بخش یا کل ) قرآن کریم را برتو میسر ساخته است ، از تو انتظار می رود که جزو کسانی باشی که خداوند متعال وعدهاش را بر آنان تحقق بخشیده است. خداوند متعال در این زمینه می فرماید: " إنا نحننزلنا الذکر و إنا له لحافظون" ( یقینا ما ذکر (قرآن) را نازل کرده ایم و یقینا خودآن را حفاظت می کنیم".